Oryantalizmin karşı kutbunda yer alan bir kavram olarak karşımıza çıkan oksidentalizm (occidentalism), Doğunun bakış açısıyla Batı hakkında bir algı oluşturmak, fikir sahibi olmaya çalışmak olarak tanımlanabilir.
Oksidentalizm, terim olarak birden fazla anlama gelmektedir. Fakat bu tanımların hepsi ortak bir temel düşüncede birleşmektedir. Oksidentalizmin her ne kadar oryantalizmin sahip olduğu donanıma sahip olmayan ve hali hazırda belirsiz ve problemli bir disiplin olarak görülse de, Batının yazılması, kurgulanması, yaratılması pratiği; Batı’yı kurma, temsil etme denemesidir. Oksidentalizm söylemi, Batının Hindistan’da kurduğu hegemonya veya Amerika’nın Japonya’ya direkttiği kültürel kolonizasyon gibi birçok olumsuz örnekten dolayı İslamcı, Batı karşıtı duygu ve söylemler halini almıştır. Bu bakış açısıyla, oksidentalizm Doğu ve Batı arasında kültürel diyalog kurmak yerine, yeni bir ötekinin yaratılmasında rol oynamakta ve üçüncü dünya ülkeleri üzerinde Batı hegemonyasına tepki oluşturarak Batı karşıtı hareketlere öncülük etmektedir (Hutchınson, 2011, s. 6-7).
Oksidentalizm kavramının daha çok oryantalizme ve Batılı olanın bakışına tepki olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Arlı’ya göre (Arlı, 2004, s. 60-62) ksidentalizmin düşünce üslubuyla, oryantalizmin düşünce üslubu arasında hem siyasi hem de ontolojik bir fark mevcuttur. Bu fark, oryantalizmin düşünce tarzının hem yüzyılların birikimi olan bir akademik disiplinden gelmesine hem de sömürge kurumlarının birikimlerinden faydalanmasından oluşmaktadır. Oksidentalizm, oryantalizm kadar sistematik bir işleyiş veya mantıksal bütünlük barındırmaz. Oksidentslizmin tarihsel süreçte, Batı dışı kültürlerin aydınlarının Batı’yla ilgili gözlemlerine, anti-sömürgeci söyleme ve kendi kültürel özelliklerine atıflarda bulunarak ortaya koydukları Batı ile ilgili söz yapılarında yer bulabilir.
Kaynakça
Arlı, A. (2004). Oryantalizm Oksidentalizm ve Şerif Mardin. İstanbul: Küre Yayınları.
Hutchınson, R. (2011). Nagai Kafu’s Occidentalism: Defining the Japan Self Occident. Albany: State Universty of New York Press.
Tüm video derslerimiz için youtube kanalımız | video dersler sayfamız